Herbata Matcha – jakie są jej efekty i co powinieneś o niej wiedzieć?

Znasz herbatę matcha – wyjątkowy rodzaj zielonej herbaty, którego picie jest wyjątkowym obrzędem w Japonii? Tradycja picia herbaty matcha jest znana w Chinach i Japonii już od wieków. Dowiedz się więcej o tej herbacie, jej zaletach i możliwościach wykorzystania tego zielonego cudu.

Zielona herbata matcha

Historia herbaty matcha sięga kilku stuleci, a samo słowo matcha pochodzi od dwóch japońskich słów – mat– co oznacza pocierać lub malować oraz cha, co oznacza herbatę. Tradycja przygotowywania tej herbaty jest stara i kojarzona z buddyzmem, a z całej jej historii z pewnością warto wspomnieć imię Eisai. Mnich zen Eisai żył w XII wieku i to on sprowadził ziarna herbaty matcha do Japonii, wracając z nauk w Chinach. Sproszkowana forma herbaty była używana w klasztorach (Chan) w Chinach, gdyż tam znano już jej właściwości lecznicze. Poza wprowadzeniem herbaty do własnej praktyki, Eisai napisał również książkę o korzyściach zdrowotnych picia herbaty zatytułowaną Kissa Yōjōki, co można przetłumaczyć jako Zapiski o zdrowotnym działaniu picia herbaty. Matcha jest obecnie bardzo popularna i co ciekawe, podczas gdy jej popularność rośnie w krajach zachodnich, spada ona w Japonii. Mimo to, wspaniale, że herbata o tak wiekowej tradycji w Chinach i Japonii znajduje miejsce również w naszej kulturze. [1] [2]

Herbata matcha pochodzi z rośliny Camellia sinensis, która lokalnie zwana jest „chińską rośliną herbacianą”. Zgadza się, matcha i klasyczna zielona herbata pochodzą z tej samej rośliny, lecz matcha wyraźnie się odróżnia. Uprawa drzewa herbacianego sięga czasów starożytnych Chin, gdzie została odkryta prawie 5,000 lat temu przez władcę Shen Nung. Nawet dzisiaj jest to jedna z najczęściej uprawianych roślin i już od wieków jest uważana za cenne lekarstwo, niegdyś dostępne tylko dla niewielkiej części społeczeństwa. Uprawa herbaty matcha różni się od innych rodzajów herbaty zielonej tym, że jej krzewy są chronione przed słońcem przez 20-30 dni przed zbiorem. Jeśli mówimy o procesie powstawania tego typu herbaty, termin „matcha” nie jest do końca poprawny. Termin „matcha” oznacza końcowy, zmielony produkt, surowy materiał przed ostatecznym mieleniem zwany jest Tencha. [3] [4] [5]

 

Ważne substancje składowe herbaty matcha 

Matcha ma unikalne korzystne dla zdrowia właściwości, dlatego ważne jest, by znać jej skład. Z punktu widzenia podstawowych składników odżywczych, herbata matcha może być źródłem białka, witaminy A i żelaza [6]:

	100 g sproszkowanej herbaty matcha
Wartość energetyczna	300 kcal (1 256 kJ)
Białko	50 g
Węglowodany	0 g
Tłuszcze	0 g
Witamina A	5 000 IU
Żelazo	18 mg

Herbata matcha jest szczególnie ceniona za wysoką zawartość składników będących antyoksydantami, takich jak flawonoidy, polifenole, witamina C. Termin „polifenole” obejmuje wiele różnych substancji, w tym flawanony, flawonole czy kwasy fenolowe. Dzięki chronieniu jej przed słońcem, roślina ta może produkować substancje bioaktywne, takie jak L-teanina czy chlorofil. Herbata matcha jest uważana za produkt o najwyższej jakości i najbardziej aromatyczną spośród herbat zielonych. Jej smak „umami” jest powodowany przez wysoką zawartość kofeiny i teaniny, w połączeniu z niską zawartością katechiny, co skutkuje wyższą zawartością składników odpowiedzialnych za smak. Gorzki smak innych rodzajów zielonej herbaty jest wzmacniany właśnie przez katechiny i fakt, że rośliny te rosną praktycznie cały czas na słońcu. [7]

You might be interested in these products:

Korzystne dla zdrowia właściwości herbaty matcha

Zwiększa koncentrację i aktywność mózgu

Szukasz stymulanta, lecz potrzebujesz przerwy od kawy? Herbata matcha może być odpowiednią alternatywą na stymulację organizmu. Połączenie kofeiny i L-teaniny w matchy jest wyjątkowe i ma jednocześnie mobilizujący i uspokajający wpływ, dzięki zawartości teaniny. Wynikiem tej kombinacji jest stan „spokojnego skupienia”, co jest zdecydowaną zaletą – być może również znasz stan nerwowości powodowany przez nadmierne picie kawy. L-teanina jest aminokwasem endogennym, który wpływa na niektóre związki chemiczne w mózgu, takie jak dopamina czy serotonina. Jednak dokładniejsze badania wskazują, że matcha może także polepszyć czas reakcji, skupienie uwagi i pamięć. Ponadto, w porównaniu do zwykłej zielonej herbaty, matcha zawiera większą ilość kofeiny. Znajdziesz w niej aż do 35 mg kofeiny w połowie łyżeczki proszku. Zatem jeśli potrzebujesz się skoncentrować i rozbudzić dla lepszej wydajności, lecz nie przepadasz za kawą, koniecznie wypróbuj tę herbatę. [8] [9] [11]

Zawiera antyoksydanty

Dzięki zawartości katechin, herbata matcha jest ciekawym sposobem na walkę z wolnymi rodnikami, które niszczą komórki w organizmie i powodują choroby przewlekłe. W porównaniu do herbaty zwanej China Green Tips, herbata matcha zawiera aż 137 razy więcej katechiny EGCG. Ponadto, ilość ta jest przynajmniej 3 razy wyższa niż najwyższa ilość znana w literaturze naukowej spośród wszystkich rodzajów zielonej herbaty. Obecność przeciwutleniaczy jest skutkiem tradycyjnych metod uprawy herbaty matcha. [7] [9] [16]

Spośród wszystkich katechin w matchy, szczególną uwagę warto zwrócić na galusan epigallokatechiny (EGCG). Wpływ tej katechiny był wielokrotnie badany na zwierzętach i ludziach, ze względu na jej potencjalne właściwości antyrakowe. Według niektórych badań, galusan epigallokatechiny może zapobiegać przerzutom. Katechiny i polifenole w herbacie są skuteczne w wiązaniu reaktywnych form tlenu. Pośrednio działają również jako antyoksydanty, ze względu na udział w aktywności enzymatycznej i wpływ na czynniki transkrypcyjne. [8] [12]

Wspomaga działanie serca i odchudzanie

Matcha jest rodzajem zielonej herbaty, przez co często wspominany jest jej wpływ na funkcjonowanie serca. Nie ma konkretnych dowodów na zwalczanie przez nią chorób serca, lecz istnieją badania, które sugerują, że większe spożycie zielonej herbaty może tym chorobom zapobiegać. Zielona herbata obniża poziom triglicerydów i cholesterolu LDL, zapobiega także utlenianiu się cholesterolu LDL, co również może chronić przed chorobami serca. Zielona herbata jest powszechnie znana dzięki wspomaganiu spalania tłuszczu i jest nawet dostępna w formie suplementu. Badania potwierdzają, że herbata zielona działa korzystnie na spalanie tłuszczu i utratę wagi. Jeśli już jesteś miłośnikiem zielonej herbaty i zauważyłeś ten wpływ na swoje ciało, wypróbuj alternatywy w postaci herbaty matcha. [8] [9]

Przygotowanie herbaty matcha

Przygotowywanie herbaty jest uważane za część narodowej kultury w Japonii, czego przykładem jest Chanoyu. Jest to nazwa ceremonialnego przygotowywania herbaty matcha, którą można przetłumaczyć jako gorąca woda na herbatę. W czasach starożytnych, był to sposób spędzania czasu wolnego przez wojowników, lecz obecnie jest to jeden z najważniejszych elementów japońskiej kultury. [10]

Herbata matcha może być przygotowywana w 3 różnych typach konsystencji [3]:

1. Standardowa – wymieszać 1 łyżeczkę proszku herbacianego z 59 ml gorącej wody
2. Usucha – wymieszać ½ łyżeczki z 89 – 118 ml gorącej wody
3. Koicha – typ przygotowywany podczas japońskich ceremonii, wymieszać 2 łyżeczki z 30 ml gorącej wody.

Tradycyjne zaparzanie herbaty matcha jest także powiązane ze specjalnymi przyrządami, z których każdy ma specjalną nazwę. Jeśli jesteś miłośnikiem kultury japońskiej i pragniesz przejść na wyższy poziom picia herbaty, możesz zaopatrzyć się w te 9 narzędzi do przygotowywania herbaty matcha [10]:

Wykorzystanie proszku matcha

Przede wszystkim z proszku matcha możesz przygotować napój, zależnie od własnych upodobań i w różnych konsystencjach, które przedstawiliśmy w naszym artykule. Nie jest to jednak jedyny sposób jego wykorzystania i przedstawiamy kilka pomysłów jak włączyć matchę do diety [8] [13] [14]:

• Składnik owsianki – jeśli na śniadanie przygotowujesz owsiankę lub muesli, dodaj herbatę matcha do mieszaniny. Nada Twojemu śniadaniu przyjemny kolor i łatwo pozyskasz składniki odżywcze w niej zawarte.
• Składnik smoothie – możesz dodawać matchę nie tylko do wielu posiłków, lecz także napojów, takich jak zdrowe smoothie. Sprawi, że Twój napój będzie wyjątkowo kolorowy i pyszny.
• Składnik ciast i wypieków – kreatywność nie zna granic, możesz dodawać herbatę matcha do naleśników, muffinek i innych deserów.
• Przygotowanie matcha latte – do kubka wsyp 1 łyżeczkę herbaty matcha, 1 łyżeczkę miodu i zalej 1 łyżką stołową wrzącej wody. Podgrzej mleko i wlej do przygotowanej mikstury.

Jest wiele możliwości wykorzystania proszku matcha i zależą one od Twojej kreatywności i upodobań smakowych. Możesz również dodawać go do sosów sałatkowych, granoli, popcornu, a także robić lody o smaku matchy. [8] [13]

Efekty uboczne herbaty matcha

Herbata matcha jest ogólnie uważana za bezpieczną, lecz nie powinno się spożywać jej w nadmiarze. Według NIH (Narodowe Instytuty Zdrowia), nie powinno się przekraczać 5 szklanek zielonej herbaty, lecz w przypadku matchy ta liczba jest niższa, ponieważ są to sproszkowane liście. Matcha, tak jak zielona herbata, zawiera kofeinę, której zwiększone spożycie może wywoływać efekty uboczne, takie jak bezsenność, bóle głowy, biegunkę i drażliwość. Jeśli obawiasz się spożywania herbaty matcha ze względu na swój stan zdrowotny, powinieneś najpierw skonsultować to z lekarzem. Herbaty macha nie powinny pić dzieci, a także kobiety w ciąży oraz karmiące. Gdy spożywasz proszek matcha, zawsze miej na uwadze, że wciąż jest to zielona herbata i należy zachować umiar. [15]

Matcha to herbata, która zawiera substancje mające pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Jej zalety docenią nie tylko fani herbaty, ponieważ proszek matcha możesz dodawać do wielu innych napojów i posiłków. Wierzymy, że dowiedziałeś się wszystkiego, co należy wiedzieć o herbacie matcha. Chcesz by Twoi znajomi również poznali właściwości matchy? Wspomóż nasz artykuł poprzez udostępnienie.

Sources:

[1] Matcha noun – https://www.merriam-webster.com/dictionary/matcha#h1

[2] Tyas Sōsen - Matcha – An Initial Encounter – https://specialtyteaalliance.org/world-of-tea/matcha-introduction/

[3] Adda Bjarnadottir - Matcha — Even More Powerful Than Regular Green Tea? – https://www.healthline.com/nutrition/matcha-green-tea

[4] Matcha vs. Green Tea: What Is the Difference? – https://the.republicoftea.com/library/types-of-tea/matcha-vs-green-tea-what-is-the-difference/

[5] Tyas Sōsen - Matcha – Cultivation – https://specialtyteaalliance.org/world-of-tea/matcha-cultivation/

[6] Matcha Green Tea Powder – https://nutritiondata.self.com/facts/custom/2190562/2

[7] Karolina Jakubczyk, Joanna Kochman, Aleksandra Kwiatkowska, Justyna Kałduńska, Karolina Dec, Dorota Kawczuga, Katarzyna Janda - Antioxidant Properties and Nutritional Composition of Matcha Green Tea – https://www.mdpi.com/2304-8158/9/4/483/htm

[8] Jillian Kubala - Is matcha good for you, and how can you use it? – https://www.medicalnewstoday.com/articles/305289

[9] Rachael Link - 7 Proven Ways Matcha Tea Improves Your Health – https://www.healthline.com/nutrition/7-benefits-of-matcha-tea

[10] Team Matcha Kari - Chanoyu, a Japanese Matcha Tea Ceremony – https://worldteanews.com/tea-industry-news-and-features/chanoyu-a-japanese-matcha-tea-ceremony

[11] Claire Sissons - Does L-theanine have health benefits? – https://www.medicalnewstoday.com/articles/324120

[12] Jane V Higdon , Balz Frei - Tea Catechins and Polyphenols: Health Effects, Metabolism, and Antioxidant Functions – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12587987/

[13] UHN STAFF - Matcha Tea Benefits: 7 Tips for How to Use Matcha Powder – https://universityhealthnews.com/daily/nutrition/matcha-tea-benefits-7-tips-for-how-to-use-matcha-powder-for-better-health/

[14] Sophie Godwin - Matcha latte – https://www.bbcgoodfood.com/recipes/matcha-latte

[15] Cathy Wong - Matcha: Benefits and Possible Side Effects – https://www.verywellfit.com/matcha-what-should-i-know-about-it-89227

[16] David J Weiss, Christopher R Anderton - Determination of Catechins in Matcha Green Tea by Micellar Electrokinetic Chromatography – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14518774/