Odzież funkcjonalna: Dlaczego jest ważna i jak może pomóc ci udoskonalić osiągnięcia

Każdy, kto regularnie uprawia jakiś sport, zgodzi się, że odzież funkcjonalna powinna być integralną częścią szafy każdego atlety. Brak odpowiedniego ubioru może pogorszyć twoje doświadczenia na przykład kiedy biegasz. Po kilku kilometrach zwykłe ubrania przestają odprowadzać pot, przez co może ci być zimno. Może to oznaczać, że będziesz musiał skrócić trening, wrócić do domu i być może i tak złapiesz paskudne przeziębienie. Pomiędzy praktycznymi właściwościami koszulki zrobionej ze zwykłej bawełny i wełny merynosowej jest ogromna różnica. W dzisiejszym artykule zbadamy, czym tak naprawdę jest odzież funkcjonalna, do czego służy i jak wybrać odpowiedni rodzaj odzieży sportowej dla twoich aktywności.

Czym jest odzież funkcjonalna?

Kategoria odzieży funkcjonalnej ogólnie obejmuje ubrania stworzone, aby sprostać wymaganiom użytkowników wyczynowych w trudnych warunkach. W tej kwestii liczą się zwykle konkretne wymiary i kroje, które są dopasowane do kształtów ciała użytkownika. Do częstych elementów zaliczają się inteligentne elementy, takie jak tkanina siatkowa, zaprojektowana tak, aby zwiększać komfort. Tkanina siatkowa jest na przykład często umieszczana w obszarach, gdzie spodziewana jest zwiększona potliwość, takich jak na przykład wokół pach po to, żeby zwiększać przewiewność ubrania. [1–2]

Projektowanie odzieży funkcjonalnej uwzględnia fizjologię ludzkiego ciała i stara się ją obejść w taki sposób, aby finalny produkt odpowiednio reagował na potrzeby ciała podczas aktywności fizycznej. Mówiąc praktycznie, w porównaniu do zwykłych ubrań odzież funkcjonalna posiada ulepszone właściwości, co jest bardzo użyteczne podczas uprawiania sportów czy wykonywania ciężkich prac fizycznych.  [1–2]

Jakie funkcje pełni odzież funkcjonalna?

Funkcja	Co oznacza
Ochrona	Chroni przed ekstremalnie wysokimi lub niskimi temperaturami, deszczem, śniegiem, wiatrem, promieniowaniem UV, ogniem, wpływem niebezpiecznych substancji na skórę, radioaktywnością, itp.
Funkcje zdrowotne	Tworzy ciśnienie dla lepszego krążenia krwi w przypadkach problemów z naczyniami krwionośnymi i układem limfatycznym, monitoruje parametry fizjologiczne, takie jak tętno, saturacja krwi lub temperatura ciała
Funkcje atletyczne	Poprawiają wydajność, zmniejszają zmęczenie
Funkcje estetyczne	Kształtują ciało, aby lepiej wyglądało i stawiało mniejszy opór
Funkcje kompleksowe	Wielofunkcyjność, ochrona, wsparcie, komfort
Wsparcie specjalnych potrzeb	Dla noworodków, osób z niepełnosprawnościami, osób starszych

Jak odzież funkcjonalna może pomóc atletom?

Jak wynika z powyższej tabeli, odzież funkcjonalna nie jest przeznaczona wyłącznie dla atletów. Jednak my skupimy się konkretnie na tym, jak może pomóc nam poprawić twoje wyczyny, potreningową regenerację oraz ogólny komfort podczas uprawiania sportów.

1. Odprowadzanie potu

Wchłanianie wilgoci jest jedną z najważniejszych funkcji, jakie odzież funkcjonalna może mieć dla sportowców. Jeśli kiedykolwiek zrobiłbyś trening, mając na sobie koszulkę, która nie posiada tej funkcji, zauważyłbyś, że przemoknięta koszulka jest niewygodnie ciężka i sprawia nawet, że jest ci zimno, w zależności od warunków pogodowych. Materiały syntetyczne, takie jak poliester czy poliamid wyróżniają się doskonałym odprowadzaniem potu. Wełna merynos jest szczególnie wydajna w tej kwestii, jednak ma to często swoje odbicie w cenie. Aby zmaksymalizować zdolność radzenia sobie z potem, wielu projektuje również ubrania z zastosowaniem specjalnych technologii.

2. Przewiewność

Lepsza przewiewność umożliwia większą dostępność powietrza. Ubrania, które mają złą przewiewność, sprawiają, że czujesz się jak w plastikowej torbie. Przewiewność jest również czasami określana bardziej specyficznym określeniem „współczynnika przenikania pary wodnej„. Ta cecha pomaga odprowadzać wilgoć i zapobiega przegrzaniu się. Przewiewność jest często poprawiana poprzez użycie elementów siatkowych oraz wycinków wentylacyjnych.  

Aby dowiedzieć się, jak bardzo przewiewne jest twoje ubranie, możesz sprawdzić jego wartość RET (Thermal Evaporative Resistance). Jeśli wartość RET jest niższa niż 6, to sprawdzane ubranie jest bardzo przewiewne. Jeśli RET wynosi ponad 20, to wcale nie jest wystarczająco przewiewne. Podczas wybierania ubrań pamiętaj, że niektóre materiały, takie jak na przykład niektóre materiały softshell będące na rynku mogą być zarówno wodoodporne jak i przewiewne, co jest szczególnie użyteczne dla wspinaczy, którzy często muszą mierzyć się z niezbyt sprzyjającymi warunkami pogodowymi. [3–4]

3. Utrzymanie temperatury ciała

Oprócz wykorzystanych materiałów kolejnym czynnikiem, który określa zdolność do utrzymania temperatury ciała, jest krój, a mówiąc dokładniej ilość powietrza, która znajduje się pomiędzy materiałem a ciałem. Doskonałym wyborem w tej kwestii jest na przykład kurtka z polaru, która zatrzymuje ciepło, ale jednocześnie odprowadza pot. Ważne jest wybranie ubrań, które dobrze pasują do twojego ciała. Jeśli twoja kurtka jest o rozmiar za duża, dopuści do zbyt dużego przepływu powietrza, przez co będzie mniej skuteczna w wykonywaniu swojego zadania.  [5]

4. Chłodzenie

Chłodzenie jest szczególnie ważne w gorące letnie dni. W takie dni możesz się pocić, nawet nic nie robiąc, a dobry trening może tylko pogorszyć sytuację. Rozsądne jest w związku z tym zrobienie wszystkiego, co możliwe, żeby spróbować obniżyć odczuwalną temperaturę ciała przynajmniej odrobinę. [6]

Wybierając ubrania, które mogą pomóc ci się ochłodzić, ważne jest pamiętanie również o tym, że chcesz pozostać suchy. Dobry materiał funkcjonalny powinien nie tylko pomagać unikać przegrzania, ale i odpowiednio radzić sobie z potem. Z tego powodu powinieneś wybierać materiały syntetyczne, które dodatkowo są wyposażone w technologie chłodzące. Takie technologie są w stanie obniżyć temperaturę twojego ciała o 1 lub nawet 2 stopnie podczas aktywności fizycznej. Podczas uprawiania sportu, kiedy jest gorąco, robi to znaczącą różnicę.  [6]

You might be interested in these products:

5. Lepsze krążenie krwi wspomagające regenerację oraz wydolność

Krążenie krwi może zostać poprawione poprzez zastosowanie ubrań kompresyjnych. Ubrania kompresyjne są ciasno dopasowane do ciała i poprawiają krążenie krwi, zwiększając ilość tlenu, która dociera do aktywnych mięśni. To może poprawić wydajność, zwiększyć tempo regeneracji, pomóc unikać opuchlizny, łagodzić ból oraz zmniejszać obciążenie, którym twoja aktywność obarcza ścięgna, stawy oraz więzadła. Właśnie dlatego na przykład biegacze często wybierają uciskowe skarpety do kolan, które mogą wspomóc wydolność. Jeśli zdecydujesz się wypróbować ubrania kompresyjne, pamiętaj, że są różne poziomy ucisku. [7–9]

Poziom kompresji:

• niski stopień ucisku:  8 to 15 mmHg
• średni stopień ucisku: 15 to 20 mmHg
• mocny stopień ucisku: 20 to 30 mmHg
• bardzo mocny stopień ucisku: 30 to 40 mmHg
• wyłącznie na zalecenie lekarza: 40 to 50 mmHg

Jeśli nie masz doświadczenia w użytkowaniu odzieży kompresyjnej, takiej jak na przykład skarpety uciskowe i chciałbyś ją wypróbować, zaleca się wybranie skarpet o stopniu ucisku pomiędzy 15 a 30 mmHg. Poza skarpetami warto się również przyjrzeć legginsom kompresyjnym lub koszulkom, które zapewniają podobne korzyści.

6. Ochrona przed złymi warunkami pogodowymi

Ochrona przed pogodą jest szczególnie ważna dla sportowców, którzy praktykują sporty zewnętrzne. Bardzo mało prawdopodobne jest, że zaciszne środowisko na siłowni zaskoczy cię nagłym deszczem lub śniegiem, zamiecią czy silnym wiatrem. Jednak górska wycieczka z łatwością może zaskoczyć cię wszystkimi z powyższych już w przeciągu kilku godzin. Pamiętaj o tym szczególnie podczas wybierania warstw zewnętrznych, takich jak kurtki.

Mierzenie poziomu wodoodporności w dzieży funkcyjnej

Jeśli szukasz kurtki, która ochroni cię przed deszczem, będziesz musiał zwrócić uwagę na tak zwaną statystykę z wysokością słupa wody, której wartość jest ogólnie wyrażana w milimetrach.  [10–11]

Szukając ochronnej warstwy zewnętrznej, postaraj się wybrać coś, co skutecznie chroni przed wiatrem, wyróżnia się solidną, ale nie ekstremalną wartością wysokości słupa wody i jest również w stanie chronić cię przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych w górach.

7. Lepsza aerodynamika

Ubrania aerodynamiczne to niezbędnik dla sportowców wyczynowych biorących udział w wyścigach, dla których liczy się każda sekunda. Mogą one na przykład zwiększyć radość płynącą z uprawiania sportu nawet na polu poza konkurencyjnym. Zmaganie się z odpornością na wiatr to popularny temat pośród wszystkich kolarzy, a jeśli kiedykolwiek próbowałeś jeździć na rowerze przy dużym wietrze w dużej, luźnej kurtce, to rozumiesz dlaczego. Ubranie, które tworzy na rowerze efekt żagla, naprawdę może odebrać radość płynącą z jazdy. Wiele badań wykazuje, że nawet małe zwiększenie odporności na wiatr podczas użytkowania odzieży aerodynamicznej może znacząco poprawić wydajność w spotach szybkościowych, takich jak bieganie, jazda na łyżwach lub kolarstwo. Zwiększenie odporności na wiatr jest również ważne dla skoczków narciarskich lub pływaków, którzy chcą osiągnąć możliwie najlepsze rezultaty czasowe. [12]

Aby osiągnąć możliwie najlepsze rezultaty, wybierz ubrania, które idealnie dopasowują się do ciała, umożliwiając przepływ powietrza wokół twojego ciała. [13]

8. Zmniejszenie ryzyka otarć i pęcherzy

Otarcia od szwów razem z pęcherzami mogą sprawić, że każdy trening będzie dość nieprzyjemny. Jest to popularny problem dla sportowców uprawiających sporty, które bazują na prędkości, ponieważ tarcia między materiałem i skórą mogą być wtedy dość mocne. Jest to ważne również w przypadku sportów opierających się na sile, ponieważ może to powodować podobne problemy. Nawet niewinna wycieczka na łono natury może zamienić się w nieprzyjemne doświadczenie, jeśli pojawią się otarcia i pęcherze.

Aby obniżyć ryzyko pojawienia się otarć, postaraj się wybierać ubrania, które są wykonane z bezszwowych materiałów. Odzież funkcjonalna od marki STRIX ma w ofercie różnorodną bezszwową odzież sportową. A poza bezszwową bielizną, legginsami i koszulkami zawsze wybieraj skarpety, które są zrobione z materiałów, które minimalizują tarcia. Takie skarpety powinny mieć podwójną warstwę. Pamiętaj o dobraniu odpowiedniego rozmiaru, aby skarpety nie podwijały się podczas chodzenia lub biegania, tworząc miejsca z wysokimi tarciami i formując pęcherze. Jeśli okaże się, że nawet to nie rozwiązuje twoich problemów, spróbuj zaaplikować wazelinę na miejsca, gdzie często robią ci się pęcherze. Po kilku próbach na pewno znajdziesz rozwiązanie, które najlepiej się dla ciebie sprawdzi.

9. Zwiększenie pewności siebie

Jeśli przytyłeś, możesz nie zgodzić się z tym punktem. Kto czułby się komfortowo, nosząc ciasną koszulkę, w której ledwo da się oddychać? W takich przypadkach ten rodzaj odzieży może nie być najwygodniejszy, a tym bardziej może nie zwiększać pewności siebie.

To, o czym chcieliśmy wspomnieć, to ubrania takie jak legginsy czy spodenki z tak zwanym „efektem push-up”, stworzonym, aby optycznie zaokrąglać pośladki. Drogie panie, jeśli jesteście świeżakami na siłowni, taka para legginsów może posłużyć za tymczasowe rozwiązanie zwiększające pewności siebie, zanim faktycznie uda wam się osiągnąć wymarzone krągłości, robiąc tonę przysiadów.

Pielęgnacja odzieży funkcjonalnej

Kupienie odzieży funkcjonalnej z wysokiej jakości materiału jest krokiem numer jeden. Już ją masz i wiesz jak ja użytkować. Teraz czas upewnić się, że wiesz, jak ją pielęgnować. Bez odpowiedniej pielęgnacji odzież funkcjonalna szybko może stracić swoje specjalne właściwości.

Pamiętaj trzymać się kilku podstawowych zasad:

• Upewnij się, że pierzesz ją zgodnie z zaleceniami producenta.
• Najlepiej pierz ja ręcznie, jeśli nie zostanie wskazane inaczej.
• Używaj suszarki do ubrań wyłącznie, jeśli zostanie to wyraźnie dozwolone przez producenta.
• Nie prasuj materiałów syntetycznych.
• Używaj wyspecjalizowanych detergentów do konkretnych rodzajów materiału.

Jeśli będziesz odpowiednio troszczyć się o swoją odzież funkcjonalną, możesz być pewien, że ona zadba o ciebie przez wiele nadchodzących lat.

Co z tego zapamiętać

To naturalne, że każdy atleta chce osiągnąć najlepsze możliwe rezultaty. Wszystko, co może im w tym pomóc, zawsze jest mile widziane. Używanie odzieży funkcjonalnej jest doskonałym sposobem na poprawienie osiągów i czerpanie więcej radości z uprawiania sportu, który kochasz. Nikt nie lub ćwiczyć w mokrych ubraniach, które są ciężkie i zimne lub chodzić na wycieczki w kurtce, która przemoknie po minucie kontaktu z deszczem. Zawsze myśl o swoim komforcie i wybieraj kroje oraz materiały, które ci go zagwarantują. Możesz być pewien, że to pozytywnie przełoży się na twoje osiągnięcia.

Czy masz znajomych, którzy w dalszym ciągu wierzą, że nic nie przebije zwykłej bawełnianej koszulki na siłownię? Udostępnij im ten artykuł i pomóż im odkryć magię funkcjonalnych materiałów.

Sources:

[1] D. Gupta et al. – Functional clothing-Definition and classification – ResearchGate – nopr.niscair.res.in/handle/123456789/13225

[2] J. McCann and D. Bryson – Smart Clothes and Wearable Technology – https://www.sciencedirect.com/book/9781845693572/smart-clothes-and-wearable-technology

[3] Aima Sameen Anjum et al. – Effect of Process Parameters on Hand Values of PU Laminated Waterproof Breathable Textile – https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s12221-021-0747-x.pdf

[4] Faming Wang – Measurements of Clothing Evaporative Resistance Using a Sweating Thermal Manikin: An overview – https://www.researchgate.net/publication/317040679_Measurements_of_Clothing_Evaporative_Resistance_Using_a_Sweating_Thermal_Manikin_An_overview

[5] S.P. Ashdown – Sizing in Clothing – https://www.sciencedirect.com/book/9781845690342/sizing-in-clothing

[6] High Performance Clothing – When Fashion Gets Functional – https://www.intertek.com.hk/blog/high-performance-clothing/

[7] Peter Düking, Dennis-Peter Born, and Billy Sperlich – The SpeedCourt: Reliability, Usefulness, and Validity of a New Method to Determine Change-of-Direction Speed – https://journals.humankinetics.com/search?f_0=author&q_0=Dennis-Peter+Born

[8] Florian Azad Engel et al. – Is There Evidence that Runners can Benefit from Wearing Compression Clothing? – https://link.springer.com/article/10.1007/s40279-016-0546-5

[9] Which Compression Level is Best for Your Body? – https://www.cepcompression.com/blogs/news/understanding-compression-levels-cep-compression

[10] Waterproof Jacket Guide – https://www.mountainwarehouse.com/expert-advice/waterproof-jacket-guide/

[11] Vodní sloupec – jak vybírat u funkčního oblečení – https://www.rogelli.cz/vodni-sloupec/?gclid=Cj0KCQiAkZKNBhDiARIsAPsk0WgFOimxWP36-MgC5kpZ4US3qcw4wVsvP723pWVsy_TxIShaGf-5pAAaApNgEALw_wcB

[12] Kyle CR, Caiozzo VJ – The effect of athletic clothing aerodynamics upon running speed. – https://europepmc.org/article/med/3773666/reload=0

[13] Aerodynamic Cycling: The Ultimate Guide to All Things Aero – https://www.bicycling.com/skills-tips/a22107504/aerodynamic-definition-in-cycling/